Khoa học khám phá - giai điệu bí ẩn và con người đã tạo ra vũ trụ 

Trong chúng ta chắc ai cũng có kinh nghiệm nhìn lên bầu trời về đêm trong cái không gian tĩnh mịch để thả hồn vào cõi mênh mang. Đã có biết bao nhiêu dòng thơ áng văn bất hủ ra đời từ những bầu trời sao lung linh đầy lãng mạn. Cũng không ít người chìm đắm trong cõi vô tận cảm thấy cái vô thường cuả vũ trụ, cái cô đơn của quả địa cầu và sự mong manh của con người để đặt cho mình những câu hỏi "Cái vũ trụ bao la nầy phát sinh từ đâu? Tại sao địa cầu và chúng ta lại hiện hữu? Có những hành tinh nào khác trong vũ trụ bao la nầy mang sự sống giống như quả địa cầu của chúng ta hay không?". Những câu hỏi nầy có lẽ đã xuất hiện ngay khi con người còn ở trong thời kỳ mông muội lúc nền văn minh nhân loại vừa mới manh nha.

Với mong muốn chơi lại một phần bản nhạc đó, trong cuốn sách Giai điệu bí ẩn và con người đã tạo ra vũ trụ giáo sư thiên văn học người Mỹ gốc Việt Trịnh Xuân Thuận chọn một văn phong đơn giản, trong sáng, dễ hiểu tựa như thơ để gợi lên những tò mò, những bí ẩn của vũ trụ.  Đây là cuốn sách kể về lịch sử của vũ trụ. Nó trình bày chi tiết quá trình sinh thành cái vô cùng lớn từ cái vô cùng bé. Cuốn sách cũng bàn về sự điều chỉnh cực kỳ chính xác của vũ trụ để cho ý thức xuất hiện và có khả năng thâu tóm được sự đẹp đẽ lộng lẫy cũng như tổ chức của vũ trụ và cho nó một ý nghĩa nào đó. Nó cũng trình bày quá trình phát hiện ra mối liên hệ giữa con người và vũ trụ.  Là những hạt bụi của các ngôi sao, tất cả chúng ta đều có nguồn gốc từ các tinh tú và đều là anh em với nhau. Cũng như những con vật hoang dã và những bông hoa đồng nội đều là họ hàng của tất cả chúng ta.

"Giai điệu bí ẩn và con người đã tạo ra vũ trụ" mang đến cho người đọc một luồng gió mới. Người ta có thể đọc qua một lần rồi đọc lại vẫn thấy hay. Một phần nhờ lời dịch thông suốt, một phần tác giả đã biến một môn học "khô như mái ngói" trở thành một câu chuyện kể với lối hành văn trong sáng, hài hước. Tác giả trình bày mạch lạc từ một "vũ trụ thần thoại" do Đấng Sáng Tạo tạo ra cho đến những tác động khoa học cuả những hạt sơ cấp như proton, neutron, electron đưa đến sự thành hình của "vũ trụ Big Bang" và sự sống mà không cần đến bàn tay của Chúa. Thần linh phải trốn chạy trước ánh sáng khoa học. Vũ trụ cổ Hy Lạp (2500 năm trước) là vũ trụ khoa học vẫn còn như vũ trụ ngày hôm nay do những đóng góp kỳ tài của Platon và Aristote. Vũ trụ cổ Trung Hoa là một vũ trụ thực dụng. Người Trung Hoa cổ nhìn trăng sao để tiên đoán thời tiết cho việc canh nông hay cho việc thăng giáng của một triều đại hơn là cho một mục đích khoa học. Có lần môn đệ Khổng Tử hỏi vũ trụ từ đâu đến, Khổng Tử trả lời "Việc trên mặt đất lo còn chưa xong lo gì việc trên trời".

Sự ra đời của Thiên Chúa Giáo có ảnh hưởng không ít vào tư duy con người ở thời Trung cổ đối với vũ tru. Chúa tạo ra vũ trụ 6000 năm trước! Vì Chúa sinh ra đời ở địa cầu nên địa cầu là trung tâm của vũ trụ. Mọi hành tinh đều xoay quanh địa cầu! Ảnh hưởng của Nhà Thờ mạnh đến nổi những kẻ đi ngược lại tư tưởng "chính thống" lúc bấy giờ đều có thể lên giàn hỏa. Tuy nhiên, nhờ những quan sát của Galilê bằng kính thiên văn của ông vào năm 1609 và tài năng suy luận vĩ đại của Copecnic và của các nhà thiên văn học khác, ở thế kỷ thứ 19 người ta đã nhận thức rằng vị trí Trái Đất trong vũ trụ là sự ngẫu nhiên không có gì đặc biệt. Thái Dương Hệ của chúng ta bơ vơ trên cái mép ngoại ô xa xôi của Ngân Hà (Milky Way). Ngân Hà chứa hàng trăm tỷ ngôi sao phát ánh sáng giống như Mặt Trời và "Thiên ngoại hữu thiên" chính Ngân Hà cũng lại lạc giữa hàng trăm tỷ thiên hà khác (galaxies).

Cái câu hỏi đơn giản "Vũ trụ từ đâu tới?" đã khuấy động sự tò mò của con người để tìm một giải đáp từ bao ngàn năm nay. Vũ trụ như người đẹp ngàn lẻ một đêm thờ ơ nhưng thích đỏng đảnh trong mảnh khăn che mặt lúc ẩn lúc hiện lại hấp dẫn trêu ngươi! Hay nói như tác giả "Tự nhiên không hoàn toàn im lặng. Giống như một dàn nhạc ở xa, nó thường trêu ngươi hé lộ với chúng ta những nốt hay những đoạn nhạc rời rạc. Tuy nhiên, không bao giờ nó cho chúng ta biết tổng hòa của những nốt nhạc đó và cũng không tiết lộ cho chúng ta bí mật về giai điệu của chúng. Bằng cách nào đó chúng ta cần phải khám phá ra bí mật của cái giai điệu ẩn giấu ấy để nghe được trọn vẹn bản nhạc với tất cả vẻ đẹp hoàn mỹ của nó". Và cho đến bây giờ con người có thật sự nghe được trọn vẹn bản nhạc vũ trụ hay chưa?

Quyển sách đã gói ghém lịch sử 15 tỷ năm của vũ trụ trong 383 trang giấy đưa người đọc từ kinh ngạc nầy đến kinh ngạc khác với những con số vô cùng lớn hay vô cùng nhỏ và những sự kiện vượt qua mọi sự tưởng tượng bình thường. Trong toàn quyển sách tôi không tìm thấy được chữ "vô thường" mà tôi nghĩ rất chính xác để chỉ sự biến đổi liên tục và những cái tạm bợ của vũ trụ vẫn còn nhiều bí ẩn.

Thông tin tác giả:

Tác giả Trịnh Xuân Thuận sinh năm 1948 tại Hà Nội. Ông tốt nghiệp đại học tại Học viện Công nghệ California và bảo vệ thành công luận án tiến sĩ tại Đại học Princeton. Hiện ông là giáo sư vật lý thiên văn tại Đại học Virginia, Hoa Kỳ. Cuốn giai điệu bí ẩn của ông đã được dịch ra tiếng Anh, Đức, Ba Lan. Ông còn là tác giả của ba cuốn sách nổi tiếng khác: Số phận của vũ trụ: Big Bang và sau đó(1992), Nhà vật lý thiên văn(1992), và Hỗn độn và hài hòa(1998).