Giáo sư vật lý thiên văn tại trường đại học Virginia, là người luôn bảo vệ cho nguyên lý vị nhân, Trịnh Xuân Thuận là một trong những tên tuổi luôn gắn liền với khoa học nghiên cứu lẫn khoa học (rất) phổ thông. Sau Giai điệu bí ẩn, Hỗn độn và hài hòa, ông dành toàn bộ thời gian của mình cho « cái vô hạn » và viết nên Vô tận trong lòng bàn tay vào 13 năm trước đây. Và bây giờ, chính « cái vô hạn » ấy đã trở thành Khát vọng tới cái vô hạn. Khát vọng tới cái vô hạn là một hành trình để khám phá rất nhiều khía cạnh xoay quanh cái vô hạn về toán học, vật lý và cả triết học. Tất cả được trình bày rõ ràng, súc tích như chúng ta vẫn thường thấy ở Trịnh Xuân Thuận.

Vô hạn là một chủ đề rộng lớn nhất mà trí tưởng tượng có thể bao quát được. Nó đã làm mê hoặc con người của mọi thời đại, bất kể họ là nghệ sĩ, triết gia hay là khoa học. Nhưng liệu cái vô hạn có được thể hiện thực sự trong thực tại vật lý, hay chỉ là một khái niệm do chúng ta tưởng tượng ra, như Aristotle đã từng nghĩ ? Vũ trụ là nơi mà cái vô hạn hiển hiện ở mức cao nhất. Sự phát triển không ngừng của ngành nghiên cứu này trong nhiều thập kỉ qua đã cho chúng ta thấy một  vô hạn hoàn toàn mới.

Nếu từng có dịp đi tàu hỏa, bạn hẳn biết rằng hai đường ray phải song song với nhau để tàu có thể lăn bánh khắp mọi nơi. Thế nhưng nếu bạn đứng nhìn hai đường ray ấy, dường như chúng gặp nhau ở cuối tầm mắt và tàu không thể đi xa hơn nữa. Điều này thật không hợp lý, vì dù đứng ở Paris và không thể thấy Cannes, chúng ta vẫn có thể đón tàu từ Paris đến dự liên hoan phim tại Cannes. Nghịch lý hơn nữa, một nhà tư tưởng Hi Lạp cổ xưa đã lập luận rằng chuyến tàu của bạn phải đi hết một nửa quãng đường, rồi một nửa của quãng đường còn lại, rồi một nửa của quãng đường còn lại, rồi cứ tiếp tục đến vô hạn, và nếu thế bạn sẽ chẳng bao giờ đến nơi.  Lập luận rất lôgic này rõ ràng lại không thực tế vì chúng ta luôn có thể đi bất cứ nơi đâu, như một em nhỏ giúp cụ già sang bên kia đường.

 

Khi có được một thời gian vô hạn để du hành vào vũ trụ và chiêm ngưỡng vô số những vì sao, một lúc nào đó bạn sẽ tự hỏi tại sao trời lại tối về đêm. Mà chính sự hiển nhiên ấy cũng đã làm trăn trở bao thế hệ các nhà khoa học, và giúp họ dần làm sáng tỏ vị trí của hành tinh của loài người trong vô hạn của vũ trụ. Qua Khát vọng tới cái vô hạn, Giáo sư Trịnh Xuân Thuận sẽ đưa bạn du hành trong thế giới của Vô hạn, từ thế giới của cái nhỏ nhất đến thế giới của cái lớn nhất, và làm sao những thắc mắc hết sức bình thường đã dẫn đến những khám phá vĩ đại nhất của nhân loại.

Thông tin tác giả:

Trịnh Xuân Thuận sinh ra tại Hà Nội, Việt Nam. Ông tốt nghiệp tại Viện Kĩ thuật California (Caltech) và Đại học Princeton Mỹ nơi ông hoàn thành luận án tiến sĩ về Vật lý thiên văn học của mình. Từ năm 1976, ông giảng dạy tại Đại học Virginie. Năm 2009 ông nhận được giải Kalinga do Unesco trao tặng và năm 2012 ông nhận giải thưởng quốc tế của Quỹ Simone và Cino del Duca dành cho các tác phẩm nghiên cứu về khoa học viết bằng tiếng Pháp của ông.

Đánh giá